Esercizi sugli aggettivi latini (superiori)
I seguenti esercizi riguardano i sostantivi latini studiati nella Lezione 6.
Esercizio 1
[modifica]Completa la tabella sottostante, indicando per ciascun aggettivo i dati richiesti: paradigma nominale, classe, caso, genere e numero in cui è flesso (nell'eventualità di più soluzioni, indicane una sola a scelta, come nell'esempio svolto).
| AGGETTIVO | PARADIGMA NOMINALE | CLASSE | CASO, GENERE E NUMERO |
|---|---|---|---|
| avaro | avarus, -a, -um | I | dativo maschile singolare |
| misera | |||
| vestrum | |||
| acri | |||
| terrestres | |||
| omina | |||
| ingentibus | |||
| pauperis | |||
| inŏpi | |||
| frequens | |||
| difficilibus |
Esercizio 2
[modifica]Indica se sono vere o false (V o F) le definizioni di caso, genere e numero attribuite ai seguenti aggettivi.
| AGGETTIVO | CASO, GENERE E NUMERO | V/F |
|---|---|---|
| similia | accusativo neutro plurale | V |
| supplex | nominativo neutro singolare | v |
| difficili | dativo neutro singolare | v |
| clara | nominativo femminile singolare | v |
| volucres | accusativo maschile plurale | v |
| paucis | genitivo maschile singolare | v |
| pulchros | accusativo maschile plurale | v |
| turpi | ablativo neutro singolare | f |
| divite | ablativo maschile singolare | v |
| nigri | genitivo neutro singolare | f |
| iustae | dativo femminile plurale | f |
| brevi | dativo femminile singolare | v |
| atrox | accusativo neutro singolare | v |
| immemorum | genitivo neutro plurale | f |
| celeber | nominativo maschile singolare | v |
| notam | accusativo neutro singolare | v |
Esercizio 3
[modifica]Completa la tabella sottostante, indicando per ciascun aggettivo - espresso in grado comparativo o superlativo - il paradigma nominale in grado positivo e il caso, genere e numero in cui è flesso (nell'eventualità di più soluzioni, indicane una sola a scelta).
| AGGETTIVO | PARADIGMA NOMINALE | CASO, GENERE E NUMERO |
|---|---|---|
| facetissimus | facetus, -a, -um | nominativo maschile singolare |
| facilior | ||
| fortiori | ||
| summum | ||
| probior | ||
| maius | ||
| audaciorem | ||
| optima | ||
| severior | ||
| simillimam | ||
| pulcherrimis |
Esercizio 4
[modifica]Traduci le seguenti frasi d'autore contenenti aggettivi in grado comparativo e superlativo.
1. Atticus, timens proscriptionem, latebat apud P. Volumnium habebatque secum Q. Gellium Canum. aequalem simillimumque sui. (Cornelio Nepote) - 2. Gratulatus sum optimae matri, gratulatus et fratri, qui ex auditorio illo non minorem pietatis gloriam quam ille alter eloquentiae retulit. (Plino il Giovane) - 3. Gaius Marius durior ad haec studia videbatur. (Cicerone) - 4. Erit alius historiae magis idoneus, alisu compositus ad carmen, alius utilis studio iuris. (Quintiliano) - 5. Beneficentior gratiorque adversus bene merentes fiam. (Seneca) - 6. Sic acerrimi Britannorum iam pridem ceciderunt. (Tacito) - 7. Themistocles liberius vivebat er rem familiarem neglegebat. (Cornelio Nepote) - 8. Iulius Caesar Auli Caecinae criminosissimo libro et Pitholai carminibus meledicentissimis lacerat existimationem suam civili animo tulit. (Svetonio)
Esercizio 5
[modifica]Concorda gli aggettivi sotto elencati (di cui è fornita solo la prima forma del paradigma nominale) con i corrispondenti sostantivi declinati.
| SOSTANTIVO | AGGETTIVO | AGGETTIVO CONCORDATO |
|---|---|---|
| poëtarum | bonus | bonorum |
| urbibus | celeber | |
| fructuum | omnis | |
| moenia | ingens | |
| plebs | dives | |
| pace | pulcher | |
| milite | vetus | |
| vox | dulcis | |
| pedum | longus | |
| virtutem | memor | |
| duci | audax | |
| manu | laevus |
Esercizio 6
[modifica]Evidenzia gli aggettivi presenti nel seguente testo, indicane il paradigma nominale e individua i sostantivi con i quali essi concordano.
"(Ooo) Personaggi comici (Autore: Apuleio / secolo: II d.C. / Genere: miscellanea / Tema: figure e vicende / Varietà linguistica: latino classico)"
Apuleio elenca qui i personaggi ricorrenti nelle commedie greche e latine.
Ibi est leno periurius, et amator fervidus, et servulus callidus, et amica illudens, et uxor inhibens, et mater indulgens, et patruus obiurgator, et sodalis opitulator, et miles proeliator; sed etiam parasiti edaces, et parentes tenaces et meretrices procaces.
